کلاژن چیست؟

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۲۲
• در : اخبار پزشکی

به گفته دانشگاه ییل، ​​کلاژن به خانواده پروتئین هایی گفته می شود که جزء اصلی ساختاری بافت های همبند مانند پوست و غضروف هستند. با ما باشید تا بدانیم که کلاژن چیست ، مصرف کلاژن برای چه مواردی ضروری است و به طور کلی هر آنچه را که لازم است در خصوص کلاژن بیاموزیم.

کلاژن بیشتر از هر نوع پروتئین دیگر در بدن از نظر توده ای، تقریباً یک سوم پروتئین ها را در بدن انسان تشکیل می دهد. ۲۸ نوع کلاژن مختلف وجود دارد که هر کدام بر اساس ترکیب اسید آمینه آن دسته بندی می شوند. به گزارش بهداشت نیوز، حدود ۹۰٪ کلاژن موجود در بدن از نوع کلاژن نوع ۱ است که در پوست، تاندون ها، اندام های داخلی و قسمت های ارگانیک استخوان یافت می شود. اکثر قریب به اتفاق کلاژن باقی مانده در بدن از انواع زیر تشکیل شده است:

• نوع ۲: در غضروف یافت می شود.
• نوع ۳: در مغز استخوان و بافت های لنفاوی یافت می شود.
• نوع ۴: در غشاهای بدن یافت می شود (ورقه های نازک کلاژن که بیشتر انواع بافت را احاطه کرده اند).
• نوع ۵: در مو و سطوح سلول ها یافت می شود.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

کلاژن از کجا می آید؟

بدن به طور طبیعی با تجزیه پروتئین رژیم غذایی به اسیدهای آمینه، کلاژن خاص خود را ایجاد می کند. به گفته شانون وستون، متخصص تغذیه ثبت شده در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه تگزاس در هیوستون Shannon Weston، آمینو اسیدها انواع مختلفی از پروتئین ها در بدن، از جمله کلاژن ها را تشکیل می دهند.

با خوردن یک رژیم غذایی متعادل از غذاهای سرشار از پروتئین (مرغ، گوشت گاو، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات، آجیل و غلات سبوس دار) و انواع محصولات تازه از این دست؛ مواد لازم برای تهیه کلاژن در بدن ایجاد می شود. رژیم غذایی پر از سبزیجات و میوه های تازه، موجب ایجاد آنتی اکسیدان ها در بدن می شود و بدن را از استرس اکسیداتیو محافظت می کند.

بیشتر بخوانید : ۱۰ غذای سالم و شگفت آور

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

توانایی بدن در تولید کلاژن با افزایش سن، کاهش می یابد، اما قرار گرفتن در معرض آفتاب، سیگار کشیدن و رژیم غذایی نامناسب نیز از دیگر عواملی است که تولید کلاژن را در بدن کاهش می دهد.

کلاژن برای معالجات پزشکی

آرتروز باعث می شود کلاژن در مفاصل سریع تر از زمانی که به تولید مجدد آن احتیاج است؛ مصرف شود  و این منجر به درد مفاصل و کاهش تحرک می شود. دانشمندان از دهه ۸۰ میلادی با تجویز كلاژن به درمان آرتروز می پردازند. بروك راسل Brooke Russell، میکروب شناس و استاد مؤسسه زیست شناسی و فناوری تگزاس A&M در هیوستون معتقد است که این روش همیشه هم برای درمان آرتروز موثر نبوده است.

یک مطالعه در خصوص کلاژن در سال ۲۰۱۷ و در ژورنال آرتروز منتشر شد که نشان داد مکمل های کلاژن خوراکی به تسکین درد بیماران مبتلا به آرتروز کمک می کند اما کلاژن مؤثرتر از درمان دارویی پیشرو موجود برای آرتریت روماتوئید نبود. مطالعه ای در سال ۲۰۱۶ که در مجله Nutrition Journal منتشر شد، همچنین نشان داد که مکمل های کلاژن به تسکین درد بیماران مبتلا به آرتروز کمک می کند.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

با این حال، طبق گفته بنیاد آرتریت کلاژن حتی پس از مصرف مکمل های خوراکی قادر به بازگشت مجدد برای شروع آرتروز نیست. براساس یک مطالعه سال ۲۰۱۸ كه در مجله PLOS One منتشر شده است؛  قرار دادن جراحی كلاژن به مفاصل آرتریت ممکن است یك درمان امیدوار كننده برای آرتروز باشد.

طبق مطالعه ای که در مجله BioMedical Engineering OnLine منتشر شده است، کلاژن برای درمان زخم ها موفق تر بوده و بیش از ۲۰۰۰ سال نیز در همین کار موفق عمل کرده است. کلاژن به صورت موضعی و اغلب با پروتئین های ساختاری دیگر و آنتی بیوتیک ها برای تقویت و بهبود و جلوگیری از عفونت استفاده می شود.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

به عنوان مثال نتایج یک بررسی در سال ۲۰۱۴ در ژورنال Biopolymers نشان داد که چگونه یک اسفنج یا ژل کلاژن ممکن است در اثر سوختگی شدید قرار گیرد. این اسفنج به پوست اجازه می دهد ضمن محافظت در برابر عفونت، محیط مرطوب را حفظ کند و  هم زمان کلاژن به عنوان داربست برای بازسازی سلول ها و تولید کلاژن جدید عمل نماید.

بیشتر بخوانید : فناوری فوق العاده ای که به مردم کمک می کند تا ابد زندگی کنند

آیا مصرف مکمل کلاژن ضروری است؟

کلاژن یک ماده محبوب در مکمل های خوراکی و کرم های موضعی است اما هنوز اکثر شرکت ها و کمپانی ها و افراد چیز زیادی از ویژگی ها آن نمی دانند و با اثربخشی درمانی آن آشنایی ندارند. برخی از مکمل های کلاژن می توانند سلامت پوست را بهبود بخشند، از درد مفاصل جلوگیری کنند، از ریزش استخوان جلوگیری نمایند، باعث تقویت عضلات شوند، سلامت قلب را تقویت کنند، به رشد ما کمک کنند، موجب سلامت روده و مغز و حتی کاهش وزن شوند.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

علاوه بر این فواید خارق العاده كلاژن موضعی برای درمان زخم ها مفید است و شواهد اثبات شده ای وجود دارد که نشان می دهد مصرف کلاژن در رشد ناخن ها یا پوست اثر مثبت و خوبی دارد.  استفاده روزانه از ضد آفتاب و مرطوب کننده با رتینوئیدها، رتینول، سرامیدها یا اسید سالیسیلیک که دارای کلاژن هستند (بسته به نیاز فرد) روشی مؤثرتر برای حفظ سلامت پوست است.

شایعات پیرامون کلاژن

اگر قبلاً اسمی از کلاژن شنیده باشید حتماً می دانید که سخنان ضد و نقیض و شک ها و شبهات و البته شایعات زیادی پیرامون این ماده وجود دارد اما در جایگاه قضاوت صادقانه باید گفت که مزایا و ویژگی های مثبت کلاژن خیلی بیشتر از مزایای منفی و عوارض و مضرات آن است؛ گرچه علم هنوز موفق به بررسی و اثبات همه این مزایا نشده است اما تا این زمان می توان کلاژن را به عنوان ماده ای موثر که برای بخش های مختلف بدن مفید است؛ معرفی کرد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در درجه بندی ها و استاندارد گذاری دارو ها، برای سایر دارو ها و مکمل ها سختگیری های خاصی را اعمال می کند تا آن ها را به عنوان مواد غذایی و دارو های بی خطر تایید کرده و روانه بازار کند اما در خصوص کلاژن به اندازه سایر دارو ها و مکمل ها سخت گیر نیست و این بدان معناست که تولید کنندگان مکمل های کلاژن اجباری به این ندارند که حتماً به اثبات ایمن بودن کلاژن های تولید شده خود قبل از فروش گسترده آن بپردازند.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

کلاژن موجود در بسیاری از مکمل ها (که به طور کلی از منبع حیوانی مانند استخوان های گاو یا پوست ماهی تهیه می شود) قبل از عرضه به صورت کامل فرآوری می شوند که این ساختار کلاژن را با تجزیه آن به پپتیدها که زنجیره های کوتاه اسیدهای آمینه هستند، از بین می برد و محصولی نهایی به دست می آید که کلاژن هیدرولیز گفته می شود. کلاژن هیدرولیز محلول در آب است و حل شدن راحت آن در آب سبب می شود که ترکیب آن با لوسیون ها آسان تر شود و علاوه بر آن خشک کردن آن نیز با سهولت بیشتری انجام بپذیرد. در کنار آن قابلیت حل شدن کلاژن در آب سبب می شود که بتوان آن را به صورت مکمل های مختلف به شکل قرص در آورد.

کلاژن چیست – مصرف کلاژن

در هنگام مصرف کلاژن موارد زیر را در نظر بگیرید

در هنگام مصرف کلاژن باید حواستان به تأثیری که مصرف آن بر زندگی شما و سبک آن می گذارد باشد؛ بنابرین مهم است که چگونگی تأثیر رژیم و سبک زندگی شما در تولید کلاژن در بدن از قبل مشخص شود. اگر کلاژن را به عنوان یک مکمل به رژیم غذایی خود اضافه می کنید باید بدانید که استفاده از آن در کنار داشتن سبک زندگی غلط هیچ نتیجه مثبتی برای شما نخواهد داشت؛ لذا قبل از این که وارد دوره های استفاده از کلاژن شوید ابتدا عواملی که اثرات کلاژن را از بین می برند شناسایی کرده و آن ها را حذف کنید و بعد به سراغ استفاده از کلاژن بروید. علاوه بر همه این ها مشورت با پزشک را نیز فراموش نکنید.